Project 2021

Buiten hangt een grijze deken over de polder, binnen springt het knalrood van de pepers er uit. Hans Goedkoop staat in de keuken van chef-kok Vanja van der Leeden, bezig met het fijnmaken van die pepers voor de ‘sambal boontjes’. Dat gerecht maakt hij zelf altijd uit het Groot Indonesisch Kookboek van Beb Vuyk, dan lijkt het op wat zijn moeder vroeger maakte. Vanja pakt het anders aan.

Eerder schreef ik al over Beb Vuyk, zie hier. Ze was het tegendeel van een conventionele vrouw, maar haar kookboek staat wel voor de traditionele Indische keuken. Eigenlijk is dat Nederlands erfgoed. Indonesisch eten aangepast aan de Hollandse smaak. Vanja slaat een andere weg in, bij haar geen rijsttafel. Zij varieert op Indonesische gerechten en die staan op zichzelf, zijn een complete maaltijd. Ze doet in haar kookboek Indorock enkele menu-suggesties, maar ook die lijken in de verste verte niet op een rijsttafel. Voor mij is dit kookboek de stap voorbij het kolonialisme.

Vanja meldt dat zij, in vergelijking met de recepten van Vuyk, van alles ‘veel’ gebruikt en dan bedoelt ze smaakmakers als pepers, uien, knoflook, trassi, laos, sereh. ‘Dat is nu ook makkelijker’, zegt ze. Toen de eerste druk van het Groot Indonesisch Kookboek verscheen, in 1973, kon je zoiets als sereh alleen in Indische toko’s kopen. Nu heeft een beetje supermarkt kruiden uit alle uithoeken van de wereld. Praten over eten gaat moeiteloos over in een mooi gesprek over hoe een nieuwe generatie Indo’s omgaat met het kolonialisme van vroeger. Het is een belangrijk thema in het komende tweeluik.

De lunch is sambal boontjes nieuwe stijl met wat rijst en ‘crumbled tempeh’. ‘Laat mijn moeder het maar niet horen’, zegt Hans over dat laatste gerecht. Maar het is heerlijk. Op tafel ligt zijn Beb Vuyk zusterlijk naast de proefdruk van het nieuwe boek van Vanja, In Sane, dat begin volgend jaar verschijnt. Buiten is het nog steeds grijs. We filmen Hans fietsend door de polder. Straks in de uitzending kan ik onder die beelden zijn mijmeringen zetten over de huidige stand van zaken in het debat over ons koloniaal verleden.

Dit blog is het laatste van dit jaar, ik ga er een paar weken tussenuit. Met een onbestemd gevoel. De naam, project2021, was ooit bedacht omdat we nog geen titel voor de televisieserie hadden. Maar we wisten al wel wanneer het zou worden uitgezonden: in het najaar van 2021. Met het nodige geluk wordt het nu najaar 2022, corona volente. De titel van het blog laat ik voorlopig ongewijzigd, ik wil er nog even niet aan denken dat ik 2023 zou moeten noteren.