Het koloniale verleden van Nederland is regelmatig in het nieuws, eigenlijk is het nog niet echt voorbij. Er is discussie, soms heftig, over hoe er over bericht moet worden. Wiens verhalen moeten er worden verteld? Wiens belangen zijn ermee gemoeid?
Bron: Fotocollectie van het Nationaal Archief
De NTR vertelt in 8 afleveringen van elk 50 minuten het verhaal van Nederland en Indonesië in de eerste helft van de 20ste eeuw. In 1900 kan je er op een wereldkaart zien staan ‘Nederlandsch Oost-Indië’, in 1950 staat er bij dat zelfde gebied ‘Indonesië’. De serie laat zien hoe die naamsverandering tot stand is gekomen.
Rode draad in deze serie is de grootvader van presentator Hans Goedkoop. ‘Opa Rein’ komt ter wereld in Magelang, op Java. Het is 1898 en hij is de telg uit een familie waarin vele mannen dienst hebben genomen in het KNIL, het Koninklijk Nederlands Indisch Leger. Ook Rein volgt die weg en zal zo tot het einde in 1950 een rol spelen bij de militaire acties van Nederland in de archipel.
Naast deze persoonlijke geschiedenis komt natuurlijk het grotere verhaal aan bod. Hoe zat de koloniale samenleving in elkaar? Wanneer begon de roep om meer zelfstandigheid voor de kolonie? Wie speelden daar een rol in? Wat gebeurde er tijdens de Tweede Wereldoorlog? En waarom waren de vijf jaar daarna zo ingrijpend voor iedereen die bij het land betrokken was?
Het zwaartepunt van de serie zal liggen bij de jaren 1945-1950. Er leven nog ooggetuigen die er over kunnen vertellen, er is bovendien de meeste discussie over. Deze periode is ook het onderwerp van een wetenschappelijk onderzoek dat in opdracht van de Nederlandse regering is uitgevoerd. Resultaten zijn terug te vinden in boeken die in de loop van 2022 en 2023 zijn verschenen. Het Rijksmuseum in Amsterdam maakte een tentoonstelling die de titel droeg Revolusi! De NTR zond in februari 2022 het tweeluik De Indische Rekening uit. Over de naweeën van het koloniale verleden in Nederland vanaf 1950. Aflevering 1 is hier terug te zien, aflevering 2 hier. De 8 afleveringen over 1900-1950 zullen onder de titel Indonesia Roept! vanaf 1 september 2023 worden uitgezonden op NPO2.