Project 2021

Sukartini Djojohadikusumo is geboren op 19 maart 1919. Al meer dan een eeuw oud. Als ze zich goed voelt, zwemt ze nog een paar baantjes. En ze is zenuwachtig voor het gesprek dat ze met Hans gaat voeren, zo verklapt dochter Vinda. Nergens voor nodig, zeggen wij – natuurlijk. Maar ik vind het ook wel mooi dat je als 103-jarige nog bezorgd kan zijn over het ophalen van je herinneringen. De wil om alles goed te doen, dat is de wil om te leven.

In mei van dit jaar schreef ik over de biografie van bankier Margono Djojohadikusumo, Herinneringen aan drie tijdperken (zie hier). Ik vond het een fascinerend boek en hoopte dat ik dochter Sukartini nog zou kunnen spreken. Vanmiddag was het zover. En ja, het blijft bijzonder iemand te horen vertellen over tennissen in 1946 met de eerste minister van de Republik Indonesia, Sutan Sjahrir, en dat het toch jammer is dat hij nooit de leider van de nieuwe staat is geworden.

Sukartini signeert voor mij het boek van haar vader – dat is in het Nederlands. Dat is ook wat zijzelf spreekt met Hans. Feilloos, al gebruikt ze het zelden meer. Het is de taal waarmee ze opgroeide, de taal waar ze het meest mee vertrouwd is, ook al is die van de koloniale heerser. Dit is mogelijk de laatste keer dat we het Nederlands kunnen gebruiken. Maar er komen er nog diverse gesprekken met Indonesische historici die in Leiden hebben gestudeerd, dus wie weet.