Keuzes maken

21 augustus 2023

Discussie over geschiedenis is er altijd, want ‘de’ geschiedenis bestaat niet. Het hier en nu is veel te omvattend en rijkgeschakeerd om in één terugblik te verpakken. Het debat afgelopen week over het herdenken van het einde van de Tweede Wereldoorlog in Azië liet het opnieuw zien. Er is het feitelijke gegeven van de capitulatie van Japan op 15 augustus 1945. Maar dan. Welke slachtoffers herdenk je? Hoe gebeurt dat? Waar kies je voor? Kan je het kolonialisme buiten het herdenken houden?

Voor mij wordt het een traditie om naar de herdenking van 16 augustus te gaan, bij het monument Indië-Nederland in Amsterdam. Die wordt nu voor de derde keer georganiseerd, er komen meer en meer mensen. In augustus 2021 schreef ik er over, zie hier. Er waren toen zo’n 150 aanwezigen, nu zijn het er meer dan 600. Inclusief burgemeester Femke Halsema. In haar toespraak citeert ze uit een stuk dat op 26 juli 1947 verschijnt op de voorpagina van het weekblad Vrij Nederland. Het is geschreven door hoofdredacteur en oud-verzetsman Henk van Randwijk. Hij keert zich tegen de dan nog geen week oude grote militaire operatie die Nederland is begonnen tegen de Republik Indonesia: ‘Omdat ik Nederlander ben zeg ik nee! tegen het geweld dat thans door ons in Indonesië gepleegd wordt.’

In datzelfde nummer van Vrij Nederland staat een column van dichter Ed Hoornik: ‘Dit is erger dan de inval van de Duitsers. Nu zijn wij het die een ander volk dit aandoen.’ Hoornik eindigt met: ‘Vanavond regent het. Terwijl ik voor het raam sta te kijken schiet weer dat spookachtige zinnetje uit het avondblad door mijn hoofd. ‘In capes gehuld patrouilleren Nederlandse soldaten door de regenstraten van Batavia.’ Duidelijk herken ik het beeld. Het is nog maar kort geleden dat ze hier over het plein gingen, dat ik hun zware laarzen hoorde,’

Er zijn mensen die hun abonnement opzeggen, maar veel zijn het er niet. De lezers van het weekblad zijn het grotendeels eens met Van Randwijk. Het is vooral de Partij van de Arbeid die een flink aantal leden verliest. De sociaaldemocraten zitten in een coalitiekabinet met de KVP, de Katholieke Volkspartij, en zijn mede verantwoordelijk voor het militaire optreden in Indonesië. Opinieonderzoek van toen laat een verdeeld Nederland zien. Dat is tot op de dag van vandaag zo gebleven. ‘Politionele actie’ is inmiddels ‘koloniale oorlog’, maar het debat gaat door, met af en toe nog hoog oplopende emoties.

Onze serie is zo goed als klaar. De eerste uitzending is 1 september aanstaande. Het staat inmiddels aangekondigd op NPO start – zie hier. Als redactie zijn we heel benieuwd wat kijkers gaan vinden van de keuzes die wij hebben gemaakt. Het blijft gecompliceerd, het geschiedenisverhaal van Nederland en Indonesië tussen 1900 en 1950. Aflevering 1 begint met een verkenning van Nederlands-Indië rond 1900. Het land waar de opa van Hans Goedkoop wordt geboren, het land waar kolonialisme onherroepelijk samenvalt met racisme. Lees Aarde der Mensen van Pramoedya Ananta Toer er maar op na (zie ook hier). De roman ging met ons mee naar Indonesië, Hans las er citaten uit. En vervolgens sneuvelde het in de montage. Zoals heel veel. Monteren is ook keuzes maken, vaak met pijn in het hart.

  1. Gisteren de eerste uitzending bekeken.
    Aandoenlijk om te zien dat Hans Goedkoop graag meer Indonesisch had willen zijn. Ben zelf half Javaans, zoon van een Indonesisch vrijheidsstrijder. Mijn moeder Nederlands met wat ander Europees bloed. Door het huwelijk met mijn vader kregen zij en zijn kinderen de Indonesische nationaliteit. Zij stierf in 1967 als Indonesische zonder dat land ooit te hebben gezien. Mijn vader en ik kozen rond 1978 om politieke redenen voor naturalisatie en het Nederlanderschap. De staatsgreep van generaal Soeharto in 1965 en zijn politiek activisme dwongen ons daar min of meer toe. Als initiatiefnemer van het Komité Indonesië werd onze bewegingsvrijheid door de Indonesische ambassade ingeperkt. Onze paspoorten werden om politieke redenen niet of slechts kortstondig verlengd en kon mijn vader niet reizen om in het buitenland politiek actie te voeren tegen het generaalsbewind van Soeharto dat volop werd gesteund door Nederland en veel landen van de westerse wereld kapitalistische wereld inclusief Japan en Zuid Korea binnen het samenwerkingsverband IGGI, de belangrijkste geldschieter van het generaalsbewind waarvan Nederland de voorzitter was. Dat generaal Soeharto en het Indonesische leger meer dan een miljoen progressieve Indonesiërs had vermoord maakte niet uit
    Mij persoonlijk maakt het niet uit waar je wiegje heeft gestaan. Het gaat er om hoe je in het leven staat en wat jouw politieke ideeën zijn. Huidskleur of afkomst maakt niet uit.
    Het is hoopgevend om te zien dat Hans Goedkoop en ook onze koning kritisch naar hun familiegeschiedenis willen en durven te kijken. Ook ik kijk kritisch naar mijn Indonesische familiegeschiedenis en heb de nodige vragen wie zij waren en wat ze deden.
    Ben zéér benieuwd naar de volgende uitzendingen

    2 september 2023 06:44 Iwan Faiman
  2. Monteren is ook keuzes maken? Alsof in Nederland het in beeld brengen van geschiedenis lijkt op de kunst om dingen weg te laten.

    Het beeld van de geschiedenis is geen objectief gegeven of een indicatie. Hans Goedkoop c.s. zullen de gekozen beelden benaderen vanuit een narratieve denkwijze en contextualiseren deze.
    Dan is de vraag hoe hun veronderstellingen over de werkelijkheid zichtbaar worden. Is er sprake van een multiperspectivistische benadering zoals in het boek “Revolutionary Worlds"? Dan hou ik mijn hart vast.

    Welke criteria gebruiken zij bewust/onbewust om hun keuze te maken? Hoe verhouden zich de televisieseriemakers tot het beladen onderwerp Indonesie voorheen Nederlands-Indie? Als dat duidelijk wordt gemaakt in de televisieserie dan kan er over gediscussieerd worden.

    Vol verwachting klopt mijn hart en het is nog geeneens Sinterklaas

    30 augustus 2023 14:03 Peter van den Broek
  3. РедМетСплав — один из ведущих дистрибьюторов металлов редкоземельных групп, таких как вольфрам и молибден, и изделий изготовленных из них. Собственные запасы металлов редкоземельных групп и современное оборудование дают нам возможность выполнения заказов и требований любой сложности и масштаба, поддерживая самые высокие стандарты качества. Постоянное развитие и новации в технологиях помогают нам отвечать потребностям клиентов с самыми уникальными требованиями, при этом наш опыт и профессионализм обеспечивают надежность в каждой сделке.

    Наши товары:
    [url=https://redmetsplav-w-mo.ru/catalog/tu/tungsten-straight-wire/]Вольфрамовая прямая проволока[/url]
    [url=https://redmetsplav-w-mo.ru/catalog/splav/tungsten-copper-alloy-electrode/]Вольфрамовый электрод из медного сплава[/url]
    [url=https://redmetsplav-w-mo.ru/catalog/tu/tungsten-tube-pipe/]Вольфрамовые трубы и трубки[/url]
    [url=https://redmetsplav-w-mo.ru/catalog/mo/molybdenum-rivets/]Молибденовые заклепки[/url]
    [url=https://redmetsplav-w-mo.ru/catalog/mo/molibdenovye-kolca/]Молибденовые кольца[/url]

    27 augustus 2023 11:32 SheilaLauth
  4. @'hoe heeft het kunnen gebeuren etc.'- Ned. ondertekende(!) te Londen 24/9-1941het Atlantisch Handvest(voorloper VN); 'elk volk heeft het zelfbeschikkingsrecht!' De enige Indon.min.in dit Londen kabinet Soejono pleitte vurig dit de as.HM 7 dec. rede op te nemen. Het werd niet opgenomen; vandaar de Proklamsi 17/8-1945. Want van Ned.was toch niets meer te verwachten. Ned. provocerend beleid; Niet praten met de Rep.,Soekarno; een collaborateur etc. Gevolg; Bersiap! Moord en doodslag! Ned. lokte bersiap ui!. En wij buiten de beschermde kampen werden het slachtoffer!

    24 augustus 2023 19:03 ing.R.L.Mertens
  5. Politieke statements horen niet bij het HERDENKEN van de slachtoffers die vielen in de oorlog met Japan.
    Van Randwijk cs wisten nauwelijks iets van ons kampmensen die nog steeds uit veiligheid in de kampen moesten blijven tot mei 1946!. Door de komst van onze militairen hebben wij, kampmensen, het leven gered! Weg met al die agressie tegen de koloniale periode!

    21 augustus 2023 15:49 Jetty Heemskerk
  6. Het wachten is op een parlementaire enquête.... Daarvoor zal nog veel geduld opgebracht moeten worden.
    Laatst las ik over geduld dat het een wrede plant is maar dat der vruchten zoet zijn.
    Onontkoombaar onderzoek om dit godvergeten en ongeëvenaard schandaal boven water te krijgen.

    21 augustus 2023 15:13 joost van bodegom
  7. Nog steeds worstelen we met de vraag: hoe heeft het kunnen gebeuren. Dat te onderzoeken blijft een eeuwige opdracht aan de mensen die zich met het onderwerp serieus bezig houden. Jullie doen dat en ik mag zeggen: ik bewonder het.

    21 augustus 2023 14:19 Tom Phijffer